নিজস্ব প্রতিনিধি ২১শে জানুয়ারী ২০১৭
ভারতীয় বাংলা চলচ্চিত্র জগতের প্রবাদ প্রতীম এবং সবথেকে জনপ্রিয় অভিনেতা হলেন প্রসেনজিত চ্যাটার্জী। গত ২৫ বছর ধরে বাংলা ছবিকে যদি কেউ একা হাতে বাঁচিয়ে রাখেন তাহলে তিনি প্রসেনজিত চ্যাটার্জী। বানিজ্যিক ঘরানা এবং ভিন্ন চিন্তাধর্মী উভয় দিকেই তিনি সমান পারদর্শী। বাংলার সকল চলচ্চিত্র প্রেমী মানুষ তাকে শ্রদ্ধা করে এবং পছন্দ করে। পরিচিত মহলে তিনি বুম্বাদা নামেই অধিক খ্যাত।
ছোটবেলা
৩০শে সেপ্টেম্বর ১৯৬২ সালে অভিনেতা বিশ্বজিতের এই সন্তান জন্মগ্রহণ করেন কলকাতার পশ্চিমবঙ্গে। কলকাতার এয়ারপোর্টে ইংলিশ হাই স্কুলে ক্লাস টেন অবধি পড়াশোনা করে তিনি যোগ দেন সেন্ট জেভিয়ার্স স্কুল এবং পড়ে সেন্ট জেভিয়ার্স কলেজে।
চলচ্চিত্র জীবন
১৯৮৩ সালে বিমল রায়ের দুটি পাতা ছবিতে তার প্রথম আত্মপ্রকাশ। তবে তার প্রথম বড় সাফল্য ১৯৮৭ সালে অমর সঙ্গী ছবির মাধ্যমে। এই ছবি সেই সময় বাংলাতে প্রচুর জনপ্রিয়তা অর্জন করে এবং প্রসেনজিতকে সুপারস্টার বানিয়ে দেয়। এই সিনেমার চিরদিনই তুমি যে আমার গানটি বাংলা গানের জগতের একটি ইতিহাস সৃষ্টি করে এবং এই গান এখনও সমান জনপ্রিয়।
এর কিছু বছর পর ১৯৯০ সালে তরুন মজুমদার আপন আমার আপন ছবিতে নেগেটিভ চরিত্রে অভিনয় করে সকলকে চমকে দেন। সুপারস্টার নায়কের ইমেজ থেকে বেরিয়ে বেশ ঝুঁকি নিয়েও যথেষ্ট সাফল্য লাভ করেন তিনি। সেই ছবিতে নায়কের ভূমিকায় অভিনয় করেন তাপস পাল।
এরপর গত ২৭ বছর ধরে বহু ছবিতে অভিনয় করেছেন। তার সময়কার সমস্ত নায়কেরা এখন রিটায়ার করে গেলেও বাংলা ছবির সেরার শিরোপা কখনওই নিজের মাথা থেকে নামতে দেন নি এই প্রতিভাশালী অভিনেতা।
সময়ের চাহিদা মেনে বানিজ্যিক অ্যাকশান ছবির ঘরানা থেকে নিজেকে সরিয়ে এখন ভিন্নধর্মী মৌলিক ঘরানার ছবিতে যথেষ্ট সাবলীল ভাবে অভিনয় করে চলেছেন প্রসেনজিত চট্টোপাধ্যায়। চোখের বালি, অটোগ্রাফ, মনের মানুষ, বাইশে শ্রাবণ, জাতিস্মর ইত্যাদি তার প্রকৃষ্ঠ উদাহরণ।
সুনীল গঙ্গোপাধ্যায়ের সৃষ্ট কাল্পনিক চরিত্র কাকাবাবুর চরিত্রেও তিনি সমান ভাবে সফল এবং জনপ্রিয়।
পারিবারিক জীবন
শুরুতে অভিনেত্রী দেবশ্রী রায়ের সাথে বিবাহ বন্ধনে আবদ্ধ হন, কিন্তু সেই সম্পর্ক বেশীদিন টেকে নি। এরপর অপর্ণা গুহ ঠাকুরতাকে বিবাহ করেন এবং তাদের একটি পুত্র সন্তান হয়। কিন্তু এই সম্পর্ক চিরস্থায়ী হয় নি। অপর্ণার সাথে বিচ্ছেদ হয়ে যাওয়ার পর অভিনেত্রী অর্পিতা পালের সাথে বিবাহ বন্ধনে আবদ্ধ হন প্রসেনজিত চট্টপাধ্যায়।
বিভিন্ন নায়িকার সাথে তার জুটি
শতাব্দী রায়ের সাথে প্রায় ৫০টি ছবিতে অভিনয় করেন প্রসেনজিত চট্টোপাধ্যায়। ৩৫টি ছবিতে অভিনয় করেন রচনা ব্যানার্জীর সাথে। ইন্দ্রানী হালদারের সাথে অভিনয় করেন প্রায় ১৬টি ছবিতে। তবে সবথেকে বেশী যে নায়িকার সাথে তার নাম যুক্ত হয়েছে তিনি হলেন ঋতুপর্ণা সেনগুপ্ত। এই জুটিকে নিয়ে বাংলা সিনেমায় প্রচুর গসিপের সৃষ্টি হয়, এরা যদিও সেই গসিপকে কোনোদিনও পাত্তা দেন নি বা স্বীকার করেন নি।
মনোমালিন্যের কারনে এই জুটি একসাথে ছবি করা বন্ধ করে দেন। প্রায় কুড়ি বছর পর শিবপ্রসাদ নন্দিতার হাত ধরে প্রাক্তন ছবিতে তারা আবার অভিনয় করেন। খুব উচ্চমানের ছবি না হওয়া স্বত্তেও মূলত তাদের জুটির রসায়নেই এই ছবি সুপার ডুপার হিট হয়।
বলিউডে প্রসেনজিত
নিজের বিস্তৃত কেরিয়ারে তিনি বলিউড থেকে প্রচুর অফার পেয়েছেন এবং বেশ কিছু হিন্দি ছবিতে অভিনয় করেছেন কিন্তু যেকোনো কারনেই হোক, বলিউডেরে মাটিতে তিনি খুব বেশী প্রভাব বিস্তার করতে পারেন নি।
প্রসেনজিত চট্টোপাধ্যায় অভিনীত সিনেমাগুলি হল
1986 |
Lal Mahal |
1986 |
Parinoti |
1986 |
Jibon |
1986 |
Atanka |
1986 |
Pathbhola |
1986 |
Bouma |
1986 |
Madhumoy |
1986 |
Teenpurush |
1986 |
Prem Bandhan |
1987 |
Arpan |
1987 |
Apan Ghare |
1987 |
Samrat O Sundari |
1987 |
Sarnamoyer Thikana |
1987 |
Moun Mukhor |
1987 |
Amar Sangi |
1987 |
Dolon Chapa |
1988 |
Pratipakhaya |
1988 |
Channachara |
1988 |
Apaman |
1988 |
Ora Charjon |
1988 |
Choto Bou |
1988 |
Debi Baran |
1988 |
Aghat (film) |
1988 |
Jyoti (1988 film) |
1988 |
Sudhu Tomari |
1989 |
Nishi Trishna |
1989 |
Asha O Bhalobasha |
1989 |
Bidaye |
1989 |
Satru Pakhya |
1989 |
Aamar Tumi |
1989 |
Monimala |
1989 |
Jojsaheb |
1989 |
Chokher Aloye |
1989 |
Nishi Badhu |
1989 |
Mone Mone |
1989 |
Aparanyer Alo |
1989 |
Aakrosh (1989 film) |
1989 |
Bandini (1989 film) |
1989 |
Jhankar (1989 film) |
1989 |
Aamar Sapath |
1989 |
Amar Prem (1989 film) |
1989 |
Amanat (film) |
1989 |
Pronami Tomaye |
1990 |
Alingan |
1990 |
Apan Amar Apan |
1990 |
Mandira (1990 film) |
1990 |
Badnam (1990 film) |
1990 |
Sankranti (1990 film) |
1990 |
Bhanga Gora |
1990 |
Aandhiyan |
1990 |
Ladai |
1991 |
Ahankar |
1991 |
Proshno |
1991 |
Katha Dilam |
1991 |
Prem Pujari |
1991 |
Palatak |
1991 |
Meet Mere Man Ke |
1991 |
Ek Pasla Bristi |
1992 |
Rakta Lekha |
1992 |
Apan Por |
1992 |
Surer Bhubane |
1992 |
Priya |
1992 |
Saitan |
1992 |
Adhikar |
1992 |
Maa |
1992 |
Purushottam |
1992 |
Pratham Dekha |
1992 |
Mon Mane Na |
1993 |
Rakter Sadh |
1993 |
Veerta |
1993 |
Sradhanjali |
1993 |
Sukher Sargo |
1993 |
Prithibir Sesh Station |
1993 |
Ghar Sansar (1993 film) |
1994 |
Pratyaghat |
1994 |
Ajana Path |
1994 |
Rakta Nadir Dhara |
1994 |
Nag Panchami (film) |
1994 |
Rajar Raja |
1994 |
Tumi Je Aamari |
1994 |
Biswas Abiswas |
1994 |
Dhusor Godhuli |
1994 |
Kaalpurush |
1995 |
Sangharsa |
1995 |
Mohini |
1995 |
Sesh Pratikshya |
1996 |
Abuj Mon |
1996 |
Bhai Amar Bhai |
1996 |
Unishe April |
1996 |
Jhinuk Mala |
1996 |
Biyer Phool |
1996 |
Sakhi Tumi Kar |
1996 |
Lathi |
1996 |
Manush Amanush |
1997 |
Moner Manush (1997 film) |
1997 |
Chandragrohan |
1997 |
Ajker Santan |
1997 |
Samadhan |
1997 |
Bakul Priya |
1997 |
Bhalobasa |
1997 |
Mayar Badhon |
1997 |
Saptami |
1997 |
Tomake Chai |
1997 |
Pabitra Papi |
1997 |
Matir Manush |
1998 |
Nayaner Aalo |
1998 |
Choudhury Paribar |
1998 |
Aami Sei Meye |
1998 |
Baba Keno Chakar |
1998 |
Sundari |
1998 |
Syamir Adesh |
1998 |
Sindurer Adhikar |
1998 |
Gharer Lakshmi |
1998 |
Sagar Banya |
1998 |
Ranokhetro |
1998 |
Mayer Adhikar |
1998 |
Aamar Maa |
1998 |
Praner Cheye Priyo (1998 film) |
1999 |
Khelaghar |
1999 |
Agnisima |
1999 |
Satyam Shivam Sundaram (1999 Bengali film) |
1999 |
Santan Jakhon Satru |
1999 |
Syamir Ghar |
1999 |
Sei To Abar Kache Ele |
1999 |
Tumi Ele Tai |
1999 |
Satru Mitro |
1999 |
Tomai Pabo Bole |
1999 |
Dai Daitya |
1999 |
Sindur Khela |
1999 |
Madhumalati |
1999 |
Sudhu Ekbar Bolo |
2000 |
Kulangar |
2000 |
Sajani Amar Sohag |
2000 |
Kalankini Badhu |
2000 |
Sasurbari Zindabad |
2000 |
Bhalobhasar Choya |
2000 |
Trisul (film) |
2000 |
Bhalobasi Tomake |
2000 |
Satruta |
2000 |
Madhur Milan |
2000 |
Ei Ghar Ei Sansar |
2000 |
Aasroy |
2000 |
Apon Holo Por |
2000 |
Bajimath |
2000 |
Mahakaal |
2001 |
Utsav |
2001 |
Malabadol |
2001 |
Guru Shisya(2001 film) |
2001 |
Pratibad |
2001 |
Aaghat |
2001 |
Sudh aasul |
2001 |
Prem Pratigya |
2001 |
Jabab Chai |
2001 |
Hatiyaar |
2001 |
Jamaibabu Jindabad |
2001 |
Aami Jibonpurer Pathik |
2002 |
Inquilaab (2002 film) |
2002 |
Annadaata |
2002 |
Phool Aar Pathar |
2002 |
Devdas |
2002 |
Strir Maryada |
2002 |
Satrur Mokabila |
2002 |
Pratihinsha |
2002 |
Sonar Sansar |
2002 |
Shiva (2002 film) |
2002 |
Bor Kone |
2002 |
Deva (2002 film) |
2002 |
Kurukshetra (2002 film) |
2002 |
Pratarak |
2003 |
Sneher Protidan |
2003 |
Rakto Bandhan |
2003 |
Rakhe Hari Mare Ke |
2003 |
Sabuj Sathi |
2003 |
Aandha Prem |
2003 |
Adorini |
2003 |
Mayer Aanchal |
2003 |
Chokher Bali |
2003 |
Kartavya (2003 film) |
2004 |
Annaye Atyachar |
2004 |
Agni (2004 film) |
2004 |
Paribar |
2004 |
Surya (film) |
2004 |
Gyarakal |
2004 |
Ram Laxman (2004 film) |
2004 |
Sudhu Tumi |
2004 |
Tyaag (film) |
2004 |
Badsha The King |
2004 |
Sajani (2004 film) |
2004 |
Pratisodh (2004 film) |
2005 |
Sangram (2005 film) |
2005 |
Bazi (2005 film) |
2005 |
Dadar Adesh |
2005 |
Tobu Bhalobashi |
2005 |
Nayak- the Real Hero |
2005 |
Shakal Sandhya |
2005 |
Rajmohol |
2005 |
Akai Aaksho |
2005 |
Sathi Amar |
2006 |
Refugee (2006 film) |
2006 |
Raju Uncle |
2006 |
Criminal (2006 film) |
2006 |
Dosar |
2006 |
Swapno |
2006 |
Agni Pariksha (2006 film) |
2006 |
Sangharsha |
2007 |
Bandhu (2007 film) |
2007 |
Kalishankar (2007 Bengali film) |
2007 |
The Last Lear |
2007 |
Greptar |
2008 |
Hochcheyta Ki |
2008 |
Rajkumar (2008 film) |
2008 |
Golmaal (2008 film) |
2008 |
Fantoosh |
2008 |
Gharjamai (film) |
2008 |
Takkar |
2008 |
Shibaji |
2008 |
Khela |
2008 |
Mahakaal (2008 film) |
2008 |
Swapner Din |
2008 |
Ami, Yasin Ar Amar Madhubala |
2009 |
Chawa Pawa |
2009 |
Aparadhi |
2009 |
Shob Charitro Kalponik |
2009 |
Badla (film) |
2009 |
Jamai Raja |
2009 |
Houseful (2009 Bengali film) |
2009 |
Mama Bhagne (film) |
2010 |
Soldier (2010 Bengali film) |
2010 |
Moner Manush |
2010 |
Autograph (2010 film) |
2010 |
Hangover (2010 film) |
2010 |
Tara (2010 film) |
2010 |
Jor Jar Muluk Tar |
2010 |
Clark (2010 film) |
2011 |
Papi (film) |
2011 |
Noukadubi |
2011 |
Kashmakash |
2011 |
Chalo Paltai |
2011 |
Bangla Bachao |
2011 |
Baishe Srabon |
2012 |
Prem Bibhrat |
2012 |
Aparajita Tumi |
2012 |
Shanghai (2012 film) |
2012 |
Bikram Singha : The Lion Is Back |
2013 |
Mishawr Rahasya |
2013 |
Hanuman.com |
2014 |
Jaatishwar |
2014 |
Force |
2014 |
Porichoi |
2015 |
Lorai:Play to Live |
2016 |
Shankhachil |
2016 |
Traffic (2014 film) |
2016 |
Praktan |
2016 |
Khawto |
2016 |
Zulfiqar (film) |